Czytanie etykiet produktów spożywczych jest obowiązkiem każdej osoby, która chce odżywiać się zdrowo. Jeżeli do tej pory tego nie robiliśmy, początkowo może nam to zająć nieco czasu, jednak zdecydowanie warto go poświęcić. Jak uniknąć chwytów reklamowych i wybierać tylko najlepsze produkty?
Dlaczego warto czytać etykiety?
Współczesny człowiek przychodząc do sklepu ma do wyboru szerokie spektrum produktów. Jest to sytuacja pozytywna, choć z drugiej strony należy zdawać sobie sprawę, że ogromna ilość dostępnych produktów spożywczych charakteryzuje się wątpliwą jakością. Jeżeli głównym kryterium naszego wyboru będzie cena, prędzej czy później zauważymy, że odżywianie negatywnie wpływa na stan naszego zdrowia.
Co więcej tylko czytając etykiety mamy szansę wybrać produkt, który będzie charakteryzował się najbardziej korzystnym stosunkiem jakości do ceny.
Jedynie czytając etykietę możemy dowiedzieć się z jakim produktem tak naprawdę mamy do czynienia. Przykładowo mianem masła może być określany jedynie wyrób produkowany ze śmietany mleka krowiego, owczego lub koziego, który zawiera przynajmniej osiemdziesiąt dwa procent tłuszczu. Prawo zabrania nazywania innych tłuszczów roślinnych tą nazwą, a producenci często starają się tą zasadę obejść. Tylko uważne czytanie etykiety pozwoli nam wybrać produkt oryginalny, pełnowartościowy.
Termin przydatności do spożycia – „najlepiej spożyć przed”, „zużyć do”
Z etykiety dowiemy się jaki jest termin przydatności do spożycia danego produktu. Jest to bardzo ważna informacja, gdyż w niektórych wypadkach przekroczenie tego terminu sprawia, że produkt staje się niebezpieczny dla zdrowia. Należy zaznaczyć, że termin ważności nie we wszystkich przypadkach jest równie istotny. Ma on ogromne znaczenie jeżeli chodzi o produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso, ryby, jaja, mleko, owoce morza. Ich charakterystyczną cechą jest fakt, że psują się bardzo szybko. Mniejsze znaczenie ma termin przydatności do spożycia produktów sypkich, które zawierają niewielkie ilości wody – na przykład kasz, płatków owsianych, mąki. W takich przypadkach spożycie produktu po terminie uwzględnionym na opakowaniu nie wiąże się z żadnymi negatywnymi następstwami. Zazwyczaj na ich etykietach znajdziemy informację o treści: „najlepiej spożyć do…”.
Jak przechowywać żywność?
Powinniśmy mieć świadomość, że termin przydatności do spożycia często zmienia się w momencie, kiedy otworzymy opakowanie danego produktu. Na etykiecie znajduje się informacja o tym w jakiej temperaturze należy przechowywać dany produkt, a także ile czasu mamy na jego spożycie mamy od chwili otwarcia.
Ile żywności znajduje się w opakowaniu?
Tylko zapoznanie się z etykietą pozwala nam stwierdzić ile produktu znajduje się w opakowaniu. Producent ma obowiązek podać masę netto. Jeżeli kupujemy na przykład oliwki w zalewie, na opakowaniu musi znajdować się informacja o ich masie po odsączeniu.
Z etykiety dowiemy się również ile wody zawiera dany produkt. Jest to informacja szczególnie istotna, kiedy kupujemy produkty mrożone.
Z czego składa się dany produkt?
Na etykiecie muszą znaleźć się wszystkie surowce, które zostały użyte do wyprodukowania danej żywności. Na początku listy znajdują się składniki obecne w największych ilościach. Często znajdziemy też informacje o procentowej zawartości poszczególnych składników. Dzięki tym informacją bez problemu znajdziemy jogurt, który zawiera więcej owoców, czy czekoladę o wyższej zawartości kakao.
Czy produkt uczula?
Dzięki przestudiowaniu etykiety możemy upewnić się, czy dany produkt może spowodować alergię. Producent jest zobowiązany nie tylko podać najpopularniejsze alergeny, ale też poinformować konsumenta o możliwych śladowych ilościach alergenów (wynikających na przykład z faktu, że produkt zawierający alergeny przechodził przez tę samą linię produkcyjną). Jest to szczególnie istotne dla osób cierpiących na alergie pokarmowe, w przypadku których nawet niewielkie ilości alergenów mogą wywołać poważne następstwa.
Obowiązek podania wartości odżywczej
Obecnie na etykiecie każdego produktu spożywczego powinny znaleźć się informacje o jego wartościach odżywczych. Jest to dla nas niesamowicie ważne, gdyż dzięki temu wiemy na jakie ilości danego produktu możemy sobie pozwolić. Producent jest również zobowiązany podać ilości tłuszczu (w tym także tłuszczu nasyconego).
Zazwyczaj podaje się wartości na 100 g lub 100 ml. Niektórzy producenci idą o krok dalej i podają wartości odżywcze dla jednej sugerowanej porcji produktu, choć obecnie nie ma takiej konieczności.
Dane producenta i informacje o pochodzeniu produktu
Na etykiecie znajdziemy również dane producenta. Z etykiety musimy dowiedzieć się jaka firma jest odpowiedzialna za wyprodukowanie naszego produktu. Powinien się na niej znaleźć także adres linii produkcyjnej.
Jeżeli produkt składa się tylko z jednego składnika, producent jest zobowiązany podać kraj pochodzenia surowca. W sytuacji, gdy do jego produkcji użyte zostały składniki pochodzące z różnych krajów konieczne jest jedynie podanie miejsca pakowania lub produkcji.
Jak wybierać najlepsze produkty?
Jedną z zasad, która niemal zawsze sprawdza się na zakupach jest wybieranie produktów charakteryzujących się krótkim składem. Im jest on dłuższy, tym większe prawdopodobieństwo, że produkt zawiera substancje mogące zaszkodzić naszemu zdrowiu.
Powinniśmy nauczyć się rozpoznawać składniki oznaczone symbolami E. Choć w niektórych budzą one niepokój, należy zdawać sobie sprawę, że nie zawsze są szkodliwe. Przykładowo składnik oznaczany symbolem E300 to nic innego jak witamina C, która ma korzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Z kolei E967 to ksylitol, który współcześnie uważany jest za jeden z najzdrowszych słodzików.
Do czytania etykiet warto jest użyć specjalnych aplikacji, które szybko powiedzą nam, czy skład produktu jest dobry.
Pamiętajmy, że zazwyczaj świeże, dobrej jakości produkty posiadają krótki termin przydatności do spożycia. Gdy jest on zbyt długi może to świadczyć o obecności konserwantów, ewentualnie o poddaniu produktu działaniu tak wysokiej temperatury, że większość zawartych w nim witamin i minerałów została unicestwiona.
Jeżeli chcemy uniknąć cukrzycy, a także chorób układu krążenia, unikajmy wybierania żywności, w której składzie znajdują się duże ilości soli, a także nasyconych kwasów tłuszczowych. Niewskazane jest również spożywanie zbyt dużych ilości cukru. Jednocześnie powinniśmy pamiętać, że cukier to również syrop glukozowo-fruktozowy, syrop klonowy, słód kukurydziany, czy sacharoza – unikamy produktów, które je zawierają.
Nie każdy produkt ekologiczny jest dobry dla naszego zdrowia. Współcześnie na rynku nietrudno jest o żywność ekologiczną zawierającą duże ilości cukru i soli, które nie sprzyjają naszemu zdrowiu.
W przypadku, kiedy bardzo zależy nam na zakupie żywności zdrowej, przyjrzyjmy się także jej opakowaniu. Obecnie prawo nie wymusza na producentach podawania informacji o tym z jakich surowców wykonane jest opakowanie żywności. Niektóre z nich mogą mieć jednak negatywny wpływ na stan ludzkiego zdrowia. Do bezpieczniejszych opakowań należą te wykonane ze szkła lub z kartonu.
